Nguồn gốc và ý nghĩa sâu sắc của tết Trung thu không phải ai cũng biết
Ngày Rằm tháng Tám âm lịch hằng năm ở Việt Nam được biết đến là ngày tết Trung Thu (tết Thiếu Nhi). Nhưng nguồn gốc và ý nghĩa của ngày tết này thì không phải ai cũng biết, cùng khám phá nhé.
Ông Nguyễn Hùng Vĩ – nhà nghiên cứu văn học dân gian, nguyên giảng viên trường Đại học Khoa học Xã hội & Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) đã có những chia sẻ về điều này. Theo ông từ xa xưa với kinh nghiệm và sự quan sát tự nhiên thì con người thấy có 1 ngày trăng tròn trong vòng khoảng 30 ngày đêm. Có 12 lần trăng tròn như vậy trong một năm và trong đó có 1 lần trăng tròn hơn tất cả những lần trăng tròn khác.
Xem thêm:
- Truyền thuyết về Tết Trung Thu của Việt Nam 2022
- Bánh Trung Thu tự làm để được mấy ngày?
- Giới thiệu một số đồ ăn ngọt và đồ uống mà bạn nhất định sẽ thích
Vào thời điểm đó, Cách tính quỹ đạo Mặt Trăng, Mặt Trời chưa được tìm ra nên con người chỉ quan sát hình dạng của Mặt Trăng và cứ đến ngày Trăng tròn và sáng nhất thì người ta sẽ ra ngoài để giao lưu, nhảy múa, ca hát hay đi kiếm ăn vào ngày đó. Lâu dần trở thành thói quen.
Sau đó, nhờ vào sự xuất hiện của hệ thống tập tục và tín ngưỡng, đặc biệt là sự ra đời của tôn giáo đã dẫn đến việc tạo ra lễ tiết.
Người phương Đông sử dụng lịch âm dương (hay còn gọi là âm lịch) nên lấy trăng tròn làm mốc. Họ thấy vào mùa thu (tháng Tám âm lịch) trăng thường tròn nhất nên lấy ngày Rằm tháng Tám làm lễ Trung thu.
Âm Lịch của người phương Đông lấy Trăng tròn để làm mốc. Theo quan sát của họ thì vào mùa thu, cụ thể là tháng Tám âm lịch Mặt Trăng thường tròn và sáng nhất nên họ lấy ngày Rằm tháng Tám để làm tết Trung Thu.
Tết Trung Thu khá phổ biết ở các nước Châu Á, nó xuất hiện ở hầu hết những nước có sử dụng lịch âm như Trung Quốc, Việt Nam, Hàn Quốc, Singapore…
Và từ những lễ tiết, mỗi nơi lại có cho mình một câu truyên, một truyền thuyết riêng để giải thích nguồn gốc và sự ra đời của tết Trung Thu. Ở Việt Nam phổ biến nhất là sự tích cây đa chú Cuội.
Ông Vĩ nói: “Sáng tạo theo truyền thuyết đó là nghệ thuật thì chúng ta nên tôn trọng tác phẩm nghệ thuật dân gian ấy, chứ đó không phải khoa học”
Nói về vấn đề này, chuyên gia Nguyễn Hùng Vĩ chia sẻ thêm, khi tôn giáo chưa xuất hiện, Trung thu mang ý nghĩa là ngày trăng sáng nhất, đây là lúc để mọi người cùng nhau giao lưu, nhảy múa, hát ca, nhằm gia tăng tinh thần cộng đồng.
Khi đã trở thành một ngày đặc biệt, một ngày tết thì Trung thu có nhiều ý nghĩa khác nhau. Đầu tiên, đây là ngày để mọi người cùng đoàn viên, họp mặt, gia tăng sự đoàn kết. Tiếp đến, Trung Thu còn mang ý nghĩa hướng đến Trăng (tết trông Trăng) và hướng đến truyền thuyết cổ xưa về Trăng để không quên gốc gác của mình.
Ở Việt Nam, theo ông Vĩ, tết Trung thu gần với ngày Tết độc lập (2/9/1945), cũng Trung thu năm 1945, Bác Hồ gửi thư cho thiếu nhi. Do đó, tết Trung thu Việt Nam hướng đến thiếu niên, nhi đồng một cách mạnh mẽ, thậm chí ở Việt Nam còn gọi tết Trung thu là tết Thiếu nhi.
Ở Việt Nam, ngày tết Trung Thu gần với ngày Quốc Khánh (2/9/1945). Vào Trung Thu năm 1945, Hồ Chủ Tịch đã gửi thư đến cho thiếu nhi. Vì vậy mà tết Trung Thu ở Việt Nam chủ yếu hướng đến thiếu nhi, thiếu niên. Do đó mà người Việt còn gọi tết Trung Thu là tết Thiếu nhi.
Việt Nam cũng có 1 bài hát “Rước đèn ông sao” ra đời năm 1956 của nhạc sĩ Phạm Tuyên. Bài hát mang bản sắc Việt Nam và bản sắc cách mạng.
Năm 1956, nhạc sĩ Phạm Tuyên đã sáng tác một bài hát mang tên “Rước đèn ông sao” để mừng ngày tết Trung Thu ở Việt Nam. Đây là một bài hát mang đậm bản sắc của Việt Nam trong thời kỳ cách mạng.
